HKP helpt woningcorporaties op weg naar .. verduurzaming

In de zomer van 2021 verscheen het IPCC rapport waarin duizenden wetenschappers over de hele wereld nog een keer goed duidelijk maken dat er een klimaatprobleem is. Dat wij als mensen daar een belangrijke rol in spelen. En dat we nu serieus moeten ingrijpen om het tij nog enigszins te keren. Het tij keren is letterlijk in dit geval: het IPCC verwacht in 2100 een zeespiegelstijging van 26 tot 82 cm, mits we stevig ingrijpen, anders wordt dit nog veel hoger. De urgentie is helder.

Een lange weg te gaan

Wonen is in Nederland goed voor 13% van de uitstoot van broeikasgassen. Dat zit met name in het stoken van aardgas voor verwarming. Woningcorporaties hebben de opdracht gekregen om het huidige bezit te verduurzamen en nieuwe duurzame woningen te bouwen. In 2050 moet de hele woningvoorraad CO2 arm zijn. Dat is een enorm grote, complexe en dure opgave.

De bouwsector is in totaal goed voor 40% van de uitstoot van CO2. Het bouwen zelf, het delven van bouwstoffen, maken en vervoeren van materiaal leidt tot veel uitstoot. Dat is een dilemma. Alle partijen zijn van goede wil om het probleem op te lossen, maar een panklare oplossing is nog niet voor handen. Er moet een koolstofarm pad gevonden worden naar (het bouwen van) duurzame gebouwen.

Corporaties in de driver’s seat

Woningcorporaties hebben als opdrachtgever een belangrijke rol in deze transitie. Als opdrachtgever ben je de aanjager van vernieuwing. De verandering start met anders denken en andere vragen stellen aan de markt. Vanuit je corporatie denk je dan aan: hoe kunnen we samen met marktpartijen werken aan duurzame en betaalbare oplossingen? Wat voor afspraken kunnen we hierover met de markt maken en welke vraag gaan we als opdrachtgever aan de markt stellen? Kunnen we meer grondstoffen hergebruiken of bestaande bebouwing anders indelen, verduurzamen en anders inzetten in plaats van sloop en nieuwbouw? Kunnen we onderhoudsvriendelijke gebouwen maken waardoor er ook meer investeringsruimte komt? Kunnen we intern besparen op bedrijfskosten en zodoende meer investeringsruimte creëren?

We kunnen het vraagstuk nog wat breder trekken: wat betekent de vergrijzende samenleving met een toenemende zorgvraag voor de gebouwen die we nu neerzetten? Wat zijn demografische ontwikkelingen in ons verzorgingsgebied? Kunnen we nu op de juiste plekken de juiste gebouwen neerzetten, zodat we straks niet versneld af hoeven te schrijven of sloop- en nieuwbouw te doen? De juiste gebouwen bouwen die lang meegaan draagt ook in hoge mate bij aan verduurzaming.

Niet alleen, maar sámen op weg

Te vaak zien we dat dit vraagstuk vooral bij enkele mensen of één afdeling ligt. De complexiteit vraagt juist om een breed blikveld en het betrekken van de hele organisatie. Het vraagt om andere vormen van interne samenwerking, ander manieren van aanbesteden en nauwe samenwerking met marktpartijen. De status quo zit hierbij vaak in de weg: interne procedures en protocollen verhouden zich moeizaam tot veranderingen. Zo zagen we bij een woningcorporatie dat de beoogde lage onderhoudslasten van een duurzaam nieuwbouw complex niet in het rekenmodel werden gehanteerd (want de onderhoudsnormen waarmee we rekenen zijn nu eenmaal X).

Een goede stap is om de hele organisatie mee te nemen in de externe ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid, demografische ontwikkelingen, de opgave en kosten. Hiermee ontstaat een gezamenlijk beeld, waar je aan kunt refereren en die helpt om te komen tot anders denken en zoeken naar out-of-the-box oplossingen.